11.Γιατί υπάρχει το κακό στον κόσμο

α) Γιατί ο Θεός δεν εμπόδισε την πτώση των πρωτόπλαστων; Τί θα συνέβαινε αν το έκανε;
(10 Μονάδες)
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
Η σχέση Θεού και κτίσης χαρακτηρίζεται από την ελευθερία, επειδή ο Θεός είναι ελεύθερος και σέβεται την ελευθερία των δημιουργημάτων του. Συνεπώς, αν ο Θεός εμπόδιζε τη δυνατότητα επιλογής των ελεύθερων κτισμάτων Του (ακόμη και το να επιλέξουν το κακό), θα ήταν σαν να αρνούνταν τον εαυτό Του. 
ΘΕΜΑ Β2
«Η αμαρτία προκύπτει από μια ανταρσία του ανθρώπου, … που επιδιώκει την ισοθεΐα ή την
εξομοίωση με τον Θεό, όχι τη σχέση κτιστού και ακτίστου, φθαρτού και αφθάρτου, θνητού
και αθανάτου, δημιουργήματος και δημιουργού αλλά επί ίσοις όροις. Τούτο σημαίνει
διάρρηξη των σχέσεων… Ο θάνατος … πλήττει όχι μονάχα το είδος ή τη βιολογική
υπόσταση, αλλά το πρόσωπο» (Ν. Ματσούκας)Με βάση το παραπάνω κείμενο να παρουσιάσετε τις συνέπειες του προπατορικού αμαρτήματος, στη σχέση του ανθρώπου με τον Θεό.
(25 Μονάδες)
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Η ζωή στο εξής θα είναι δύσκολη χωρίς τη σχέση αγάπης με το Θεό. (πνευματικός θάνατος και σωματικός)

ΘΕΜΑ Β2
«Γιατί ο Θεός επιτρέπει το κακό και τη δυστυχία; … Γιατί είναι ένας Θεός αγάπης … Όπου
δεν υπάρχει ελευθερία, δεν μπορεί να υπάρξει αγάπη…. Ο Θεός, επομένως -επιθυμώντας
να μοιραστεί την αγάπη του- δεν εδημιούργησε ρομπότ που θα τον υπάκουαν μηχανικά,
αλλ' αγγέλους και ανθρώπινες υπάρξεις προικισμένες μ' ελεύθερη εκλογή. Και μ' αυτό, για
να θέσουμε το ζήτημα με ανθρωπομορφικό τρόπο, ο Θεός ριψοκινδύνεψε: γιατί μαζί μ'
αυτό το δώρο της ελευθερίας δόθηκε επίσης και η δυνατότητα της αμαρτίας. Αλλ' αυτός
που δεν ριψοκινδυνεύει, δεν αγαπάει. Δίχως ελευθερία δεν θα υπήρχε αμαρτία. Αλλά
δίχως ελευθερία ο άνθρωπος δεν θα ήταν κατ' εικόνα Θεού· δίχως ελευθερία ο άνθρωπος
δεν θα μπορούσε να επικοινωνήσει με το Θεό με μια σχέση αγάπης» (Επίσκοπος Διοκλείας
Κάλλιστος)Στηριζόμενοι στο παραπάνω απόσπασμα να σχολιάσετε τους λόγους για τους οποίους ο
Θεός δεν εμποδίζει το κακό.
(25 Μονάδες)
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
το κακό δεν υπάρχει ως δημιούργημα και ο Θεός δεν ευθύνεται γι' αυτό. Υπάρχει ως διακοπή της σχέσης του κτιστού κόσμου με το Θεό, σχέση που είναι απαραίτητη για να παραμείνει ο κόσμος ζωντανός, αφού από μόνος του δεν έχει ζωή. Η διακοπή της σχέσης προέρχεται από τον άνθρωπο που ως «αυτεξούσιος» θέλησε να γίνει θεός χωρίς το Θεό. Έτσι επέλεξε τη διακοπή της σχέσης του με το Θεό που τον ζωοποιούσε και επιστρέφει στο μηδέν συμπαρασύροντας και την υπόλοιπη κτίση, αφού είναι ο ηγέτης της. Ο Θεός δε δημιουργεί το κακό, αλλά δίνει στον άνθρωπο τη δυνατότητα της επιλογής, αφού τον έχει δημιουργήσει με ελεύθερη βούληση (αυτεξούσιο) κι εκείνος επιλέγει να γίνει ίσος με το Θεό μέσω της ανυπακοής
α) Γιατί οι Άγιοι είναι πολύτιμα παραδείγματα στον αγώνα για την καταπολέμηση του
κακού και την επικράτηση της Βασιλείας του Θεού;
(10 Μονάδες)
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
 • καταπολεμεί τα πάθη που τον υποδουλώνουν
• αλλάζει τις άδικες κοινωνικές δομές
• αγαπά και θυσιάζεται για τους συνανθρώπους του
• επανασυνδέεται σωστά με το φυσικό περιβάλλον.
Η αγωνιστική επιμονή στην καθημερινή ζωή για την επικράτηση της Βασιλείας του Θεού και την κατάργηση των συνεπειών της αμαρτίας, με τη συμμετοχή στη ζωή του σώματος του Χριστού, την Εκκλησία, είναι προσφορά στη ζωή ολόκληρου του κόσμου. Στην κατεύθυνση αυτή οι άγιοι της Εκκλησίας αποτελούν πολύτιμα παραδείγματα. Αν και ο αγώνας φαίνεται άνισος, ο Χριστός ενεργεί μέσα από τα πρόσωπα των Αγίων και όλης της Εκκλησίας σε κάθε εποχή, ώστε να καλύπτει τις προσωπικές αδυναμίες και ελλείψεις και με την αγωνιστική επιμονή όλων
α) Σύμφωνα με τη Γένεση, μετά την παρακοή, ο άνθρωπος αισθάνθηκε τη γυμνότητά του
ως πρόβλημα. Γιατί συνέβη αυτό;
(10 Μονάδες)
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
 ο άνδρας και η γυναίκα ήταν γυμνοί και δε ντρέπονταν. Αυτό εκφράζει την αθωότητα, την ασφάλεια και την έλλειψη ενοχής του ανθρώπου, λόγω της ουσιαστικής σχέσης του με το Θεό και το συνάνθρωπο του.όταν οι άνθρωποι πείθονται στα λόγια του πονηρού, γνωρίζουν πράγματι το κακό, αλλά την ίδια στιγμή συνειδητοποιούν ότι είναι γυμνοί, έχει εκλείψει η αθωότητα και ο ένας είναι εκτεθειμένος απέναντι στο βλέμμα του άλλου.

β) Σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, το κακό δεν υπάρχει ως δημιούργημα του
Θεού. Τότε, πώς εξηγείται η παρουσία του στον κόσμο;
(15 Μονάδες)
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
το κακό δεν υπάρχει ως δημιούργημα και ο Θεός δεν ευθύνεται γι' αυτό. Υπάρχει ως διακοπή της σχέσης του κτιστού κόσμου με το Θεό, σχέση που είναι απαραίτητη για να παραμείνει ο κόσμος ζωντανός, αφού από μόνος του δεν έχει ζωή. Η διακοπή της σχέσης προέρχεται από τον άνθρωπο που ως «αυτεξούσιος» θέλησε να γίνει θεός χωρίς το Θεό. Έτσι επέλεξε τη διακοπή της σχέσης του με το Θεό που τον ζωοποιούσε και επιστρέφει στο μηδέν συμπαρασύροντας και την υπόλοιπη κτίση, αφού είναι ο ηγέτης της. Ο Θεός δε δημιουργεί το κακό, αλλά δίνει στον άνθρωπο τη δυνατότητα της επιλογής, αφού τον έχει δημιουργήσει με ελεύθερη βούληση (αυτεξούσιο) κι εκείνος επιλέγει να γίνει ίσος με το Θεό μέσω της ανυπακοής
β) Σύμφωνα με τη διήγηση της Παλαιάς Διαθήκης το κακό δε δημιουργήθηκε ούτε
προέρχεται από τον Θεό. Να εξηγήσετε με συντομία αυτή τη θέση.
(15 Μονάδες)

ΑΠΑΝΤΗΣΗ
το κακό δεν υπάρχει ως δημιούργημα και ο Θεός δεν ευθύνεται γι' αυτό. Υπάρχει ως διακοπή της σχέσης του κτιστού κόσμου με το Θεό, σχέση που είναι απαραίτητη για να παραμείνει ο κόσμος ζωντανός, αφού από μόνος του δεν έχει ζωή. Η διακοπή της σχέσης προέρχεται από τον άνθρωπο που ως «αυτεξούσιος» θέλησε να γίνει θεός χωρίς το Θεό. Έτσι επέλεξε τη διακοπή της σχέσης του με το Θεό που τον ζωοποιούσε και επιστρέφει στο μηδέν συμπαρασύροντας και την υπόλοιπη κτίση, αφού είναι ο ηγέτης της. Ο Θεός δε δημιουργεί το κακό, αλλά δίνει στον άνθρωπο τη δυνατότητα της επιλογής, αφού τον έχει δημιουργήσει με ελεύθερη βούληση (αυτεξούσιο) κι εκείνος επιλέγει να γίνει ίσος με το Θεό μέσω της ανυπακοής.

Β)«Ο άνθρωπος έχει τέτοιες δυνάμεις, ώστε να μπορεί να μεταδώσει το καλό ή το κακό στο
περιβάλλον του… Πρέπει να βλέπομε το καθετί με αγαθό τρόπο. Τίποτα το κακό να μη
σκεπτόμαστε για τους άλλους. Κι ένα βλέμμα κι ένας στεναγμός επιδρά στους
συνανθρώπους μας. Και η ελάχιστη αγανάκτηση κάνει κακό. Να έχομε μέσα στην ψυχή μας
αγαθότητα κι αγάπη. Αυτά να μεταδίδομε. Να προσέχομε να μην αγανακτούμε για τους
ανθρώπους που μας βλάπτουν, μόνο να προσευχόμαστε γι' αυτούς με αγάπη. Ό,τι κι αν
κάνει ο συνάνθρωπός μας, ποτέ να μη σκεπτόμαστε κακό γι' αυτόν» (όσιος Πορφύριος ο
Καυσοκαλυβίτης) Με βάση το παραπάνω κείμενο πώς θα μπορούσε ο άνθρωπος να καταπολεμήσει τιςσυνέπειες του κακού στη ζωή του, σε σχέση με τον Θεό, τον συνάνθρωπο και το
περιβάλλον;(25 Μονάδες)
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Είναι, λοιπόν, ιδιαίτερη η ευθύνη του ανθρώπου για την εμφάνιση του κακού. Την ίδια ευθύνη φέρει ο άνθρωπος και για την καταπολέμησή του.
Εφόσον με την ανάσταση του Χριστού «ο θάνατος δεν κυριεύει πια», είναι ευθύνη του ανθρώπου να συνδεθεί μ' Εκείνον, να φέρει τις συνέπειες της Ανάστασης σε όλες τις πτυχές της καθημερινότητας και να νικήσει κι ο ίδιος μαζί με το Χριστό το κακό. Αυτό γίνεται όταν συμμετάσχει στο θάνατο και την ανάσταση του Χριστού στο Βάπτισμα και τη θεία Ευχαριστία και ταυτόχρονα:
• καταπολεμεί τα πάθη που τον υποδουλώνουν
• αλλάζει τις άδικες κοινωνικές δομές
• αγαπά και θυσιάζεται για τους συνανθρώπους του
• επανασυνδέεται σωστά με το φυσικό περιβάλλον.
Η αγωνιστική επιμονή στην καθημερινή ζωή για την επικράτηση της Βασιλείας του Θεού και την κατάργηση των συνεπειών της αμαρτίας, με τη συμμετοχή στη ζωή του σώματος του Χριστού, την Εκκλησία, είναι προσφορά στη ζωή ολόκληρου του κόσμου. Στην κατεύθυνση αυτή οι άγιοι της Εκκλησίας αποτελούν πολύτιμα παραδείγματα.
α) Ποιες είναι οι συνέπειες στη ζωή του άνδρα και της γυναίκας από την εμφάνιση του
κακού σύμφωνα με τη διήγηση της Παλαιάς Διαθήκης;
(10 Μονάδες)
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
 Ο Θεός αναγγέλλει τις συνέπειες που θα έχει η εμφάνιση του κακού. Η ζωή στο εξής θα είναι δύσκολη χωρίς τη σχέση αγάπης με το Θεό. Στη γυναίκα η μητρότητα θα συνδεθεί με τον πόνο και θα εμφανιστεί η κυριαρχία και η εξάρτηση της από τον άντρα. Ο άντρας θα καταβάλλει μεγάλο σωματικό κόπο και με ιδρώτα θα λύνει τα βιοποριστικά του προβλήματα, ενώ και το περιβάλλον θα γίνει απειλητικό.
α) Μεταξύ των συνεπειών της πτώσης του ανθρώπου είναι και το λεγόμενο «κοινωνικό
κακό». Να προσδιορίσετε τι σημαίνει αυτός ο όρος, δίνοντας μερικά παραδείγματα από τη
σύγχρονη πραγματικότητα.
(10 Μονάδες)
ΑΠΑΝΤΗΣΗ 
Πράγματι το κακό διαπερνά όλες τις δομές και «μολύνει» την ανθρώπινη κοινωνία με γνωστά αποτελέσματα: ανθρώπινες συνειδήσεις διαφθείρονται από κακές κοινωνικές συνθήκες (εκμετάλλευση, πόλεμοι, ανομία, διάλυση των κοινωνικών θεσμών ή άλλες φορές σωστές κοινωνικές δομές (οικογένεια, εκπαίδευση, νόμοι) αμαυρώνονται από διεφθαρμένα πρόσωπα.
α) Ο άνθρωπος είναι υπεύθυνος για την εμφάνιση του κακού, αλλά και για την
καταπολέμησή του. Να παρουσιάσετε τρόπους με τους οποίους μπορεί να την πετύχει.
(10 Μονάδες)
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
1) να συνδεθεί με τον Ιησού , να φέρει τις συνέπειες της Ανάστασης Τουσε όλες τις πτυχές της καθημερινότητας και να νικήσει κι ο ίδιος μαζί με το Χριστό το κακό.
2)να  συμμετάσχει στο θάνατο και την ανάσταση του Χριστού στο Βάπτισμα και τη θεία Ευχαριστία και ταυτόχρονα:
  3)καταπολεμεί τα πάθη που τον υποδουλώνουν
  4) αλλάζει τις άδικες κοινωνικές δομές
  5)αγαπά και θυσιάζεται για τους συνανθρώπους του
  6)επανασυνδέεται σωστά με το φυσικό περιβάλλον.
7)αγωνιστική επιμονή στην καθημερινή ζωή για την επικράτηση της Βασιλείας του Θεού και την κατάργηση των συνεπειών της αμαρτίας, με τη συμμετοχή στη ζωή του σώματος του Χριστού, την Εκκλησία, είναι προσφορά στη ζωή ολόκληρου του κόσμου.
8)να παραδειγματιστεί από τους αγίους της Εκκλησίας

β) Το κακό είναι πανανθρώπινο φαινόμενο και διαπερνά τις δομές της κοινωνίας. Να  παρουσιάσετε τρία παραδείγματα.
(15 Μονάδες)
απαντηση
 το κακό διαπερνά όλες τις δομές και «μολύνει» την ανθρώπινη κοινωνία με γνωστά αποτελέσματα: ανθρώπινες συνειδήσεις διαφθείρονται από κακές κοινωνικές συνθήκες (εκμετάλλευση, πόλεμοι, ανομία, διάλυση των κοινωνικών θεσμών ή άλλες φορές σωστές κοινωνικές δομές (οικογένεια, εκπαίδευση, νόμοι) αμαυρώνονται από διεφθαρμένα πρόσωπα.