3. Θρησκεία: ένα πανανθρώπινο φαινόμενο

β) «Πηγή της θρησκείας είναι η άγνοια των ανθρώπων, οι οποίοι θεοποίησαν όσα δεν
μπορούσαν να γνωρίσουν ή ο φόβος τους ενώπιον του αγνώστου».
«Πηγή της θρησκείας είναι η έμφυτη τάση του ανθρώπου προς το απόλυτο, η ανάγκη του
να επικοινωνήσει με τον Θεό». Στα παραπάνω αποσπάσματα από το βιβλίο, οι πηγές της θρησκείας προσεγγίζονται με διαφορετικό τρόπο. Να συγκρίνετε με συντομία τις βασικές θέσεις των δύο κειμένων.
(15 Μονάδες)

α) Να παρουσιάσετε τις δυσκολίες να υπάρξει ένας κοινά αποδεκτός ορισμός για το
φαινόμενο της θρησκείας.
(10 Μονάδες)
β) Ποιες θεμελιώδεις ανάγκες της ανθρώπινης ζωής υπηρετούν οι θρησκείες;
(15 Μονάδες)
Γ)«Ο άνθρωπος είναι ένα ον που πεινάει. Πεινάει όμως για Θεό. Πίσω από όλες τις πείνες
της ζωής μας βρίσκεται ο Θεός. Κάθε πόθος είναι τελικά πόθος για Εκείνον. Βέβαια δεν
είναι μονάχα ο άνθρωπος ένα ον που πεινάει. Όλα όσα υπάρχουνε ζούνε "τρώγοντας". Η
δημιουργία ολόκληρη εξαρτάται από την τροφή. Η μοναδική όμως θέση του ανθρώπου
μέσα στο σύμπαν βρίσκεται στο ότι μονάχα αυτός ευλογάει το Θεό για την τροφή και για τη
ζωή που λαβαίνει από Εκείνον» (Αλέξανδρος Σμέμαν, Ορθόδοξος Θεολόγος)
Στο παραπάνω κείμενο ο συγγραφέας δίνει τη δική του απάντηση στο ερώτημα γιατί
υπάρχει η θρησκευτικότητα και η πίστη. Να σχολιάσετε κριτικά τις θέσεις του κειμένου.
(25 Μονάδες)

Δ) Πώς θα μπορούσες να δικαιολογήσεις την άποψη πως ο άνθρωπος είναι θρησκευτικό ον
( homo religiosus);
(10 Μονάδες)

Ε)«Η θρησκεία αποτελεί μέρος τον πνευματικού πολιτισμού κάθε έθνους και γι' αυτό θα
έπρεπε να αντιμετωπίζεται με πνεύμα επιστημονικό. Η φιλολογία, η τέχνη, η αρχιτεκτονική,
η φιλοσοφία, η ηθική, τα ήθη και τα έθιμα κάθε λαού δέχονται μεγάλη επίδραση από τη
θρησκεία...» (Ζάο Φουζάν, Κινέζος ακαδημαϊκός) Να σχολιάσετε κριτικά τις βασικές θέσεις του κειμένου. (25 Μονάδες)
ΣΤ) Η θρησκεία είναι ένα πανανθρώπινο φαινόμενο. Δικαιολογήστε επαρκώς αυτή τη θέση.
(10 Μονάδες)
Ζ)«Αν κάποιος από σας νομίζει ότι θρησκεύει, αλλά δε βάζει χαλινάρι στη γλώσσα του, αυτός
εξαπατάει τον εαυτό του, και η θρησκεία του δεν έχει περιεχόμενο. Θρησκεία καθαρή και
αμόλυντη για το Θεό και Πατέρα είναι αυτή: να συμπαραστέκεται στα ορφανά και τις χήρες
όταν υποφέρουν και να διατηρείτε αγνό και άσπιλο τον εαυτό σας από την επιρροή του
αμαρτωλού κόσμου» (Ιακ. 1,26-27)Σύμφωνα με τον χριστιανισμό η θρησκεία ορίζεται ως σχέση του πιστού με τον Θεό, με τον εαυτό του και τον συνάνθρωπο. Με αφετηρία αυτή τη θέση, να σχολιάσετε το παραπάνω κείμενο. (25 Μονάδες)
Η) Κάθε θρησκεία υπόσχεται να προσφέρει «λύτρωση» στους πιστούς της. Ποιες μορφές μπορεί να πάρει η έννοια αυτή σε διάφορες θρησκείες; (15 Μονάδες)
Θ) Πολλοί λένε ότι δεν είναι δυνατόν να δοθεί ένας γενικά αποδεκτός ορισμός για τη θρησκεία. Συμφωνείς με την άποψη αυτή; Δικαιολόγησε την απάντησή σου.
(15 Μονάδες)

Ι)«Θρησκεία είναι η αναζήτηση της ρίζας του ανθρώπου που τον καλεί ως προσωπική υπόθεση σε μια σχέση με το απόλυτο. Ιδιαίτερα στη χριστιανική πίστη ο σκοπός της  “θρησκείας” περιλαμβάνει την μέσω του Χριστού ανάκτηση της αρμονίας σχέσεων του πιστού με το Θεό, τον κόσμο και τον συνάνθρωπο, μέσα στα πλαίσια της ελευθερίας και της  αγάπης. Πολλές φορές, όμως, ο σκοπός αυτός εκτρέπεται σε κάτι διαφορετικό, όπως για παράδειγμα η λατρεία της ύλης ή ο φανατισμός. Ο άνθρωπος ρέπει προς τη μυθοποίηση  και τη θεοποίηση του κόσμου και των προσωπικών του  επιδιώξεων». Να σχολιάσετε την παραπάνω περιγραφή με παραδείγματα.
(25 Μονάδες)
ΙΑ) «Σε ότι αφορά το πρόβλημα της ύπαρξης ή της ανυπαρξίας του Θεού, η μόνη λογική στάση
είναι αυτή της απόλυτης σιωπής» (Λούντβιχ Βιτγκενστάιν, σύγχρονος φιλόσοφος) Σε ποιες σκέψεις και συμπεράσματα σας οδηγεί η παραπάνω θέση;
(25 Μονάδες)
ΙΒ) «Οι διάφορες θρησκείες, όπου επικράτησαν, έχουν εν πολλοίς επηρεάσει συνολικά τον
ανθρώπινο βίο. Και είναι επόμενο να σχετίζονται, άμεσα ή έμμεσα, με όλες τις πλευρές των
διαφόρων αξιών, των λογικών, των ηθικών, των αισθητικών, των ηθικών και βεβαίως των
μεταφυσικών. Τα θρησκεύματα βρίσκονται σε αλληλεπίδραση και αλληλεξάρτηση με
πολλούς άλλους παράγοντες: εθνικούς, πολιτικούς, πολιτιστικούς, κοινωνικούς, οικονομικούς. Επηρεάζουν και επηρεάζονται» (Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος) .Με αφετηρία το κείμενο να αναπτύξετε περισσότερο τις συνέπειες των θρησκειών στη ζωή και την ιστορία του κόσμου.
(25 Μονάδες)
ΙΓ) «Νομίζω ότι οι περισσότεροι από εμάς εύχονται να υπήρχε ένας σκοπός στη ζωή, που η
λογική δεν μπορεί να αγγίξει … και συχνά φτάνουμε στο καταθλιπτικό συμπέρασμα ότι,
όταν ο Θεός απουσιάζει, οι άνθρωποι είναι πιθανότερο να στραφούν στον εγωιστικό καταναλωτισμό παρά στον ουμανισμό. Η θρησκεία προσφέρει εξήγηση και παρηγοριά για όλα αυτά. Οι μη θρησκευόμενοι μπορεί να καταλήξουν στην απογοήτευση και στην αδιαφορία. Πιστεύω ότι πολλοί από μας έχουμε ανάγκη την έμπνευση και την αίσθηση υπέρβασης που προσφέρει η θρησκεία» (Jenni Russel) Με αφετηρία το παραπάνω κείμενο, να αναπτύξετε τις σκέψεις σας σχετικά το τι μπορεί να
προσφέρει η θρησκεία στον σύγχρονο άνθρωπο και πού μπορεί να τον οδηγήσει η απουσία
της από τη ζωή του.